Trong thời đại AI bùng nổ, biết cách “giao tiếp” hiệu quả với mô hình AI là một kỹ năng không thể thiếu. Prompt Engineering không chỉ giúp AI hiểu đúng yêu cầu mà còn giúp bạn tiết kiệm thời gian và nâng cao chất lượng đầu ra.
Dưới đây là những kỹ thuật hữu ích mà lập trình viên nên nắm rõ.
1. Chain-of-Thought (CoT) Prompting – Yêu cầu AI suy luận từng bước
Khi xử lý những vấn đề phức tạp như tối ưu thuật toán, cải thiện hiệu suất hoặc debug lỗi khó, nếu chỉ đưa câu hỏi trực tiếp, AI có thể đưa ra câu trả lời chưa tối ưu. Thay vào đó, hãy hướng dẫn AI suy luận tuần tự.
Bad prompt:
"Viết một thuật toán trong Python để tìm dãy con có tổng lớn nhất trong một mảng số nguyên."
Better prompt:
"Hãy tìm dãy con có tổng lớn nhất trong một mảng số nguyên. Giải quyết theo các bước:
-
Liệt kê tất cả phương pháp có thể dùng (Brute Force, Dynamic Programming, Kadane’s Algorithm…).
-
Giải thích cách mỗi phương pháp hoạt động và phân tích độ phức tạp thời gian.
-
Viết code triển khai phương pháp tối ưu nhất (Kadane’s Algorithm) bằng Python.
-
Tối ưu code để xử lý mảng lớn hiệu quả.
-
Viết unit test với các trường hợp gồm số âm, số dương và mảng rỗng."
Lợi ích: AI vừa viết code vừa phân tích phương án, giúp bạn hiểu sâu hơn cách giải quyết vấn đề.
2. Few-shot Learning – Dạy AI bằng ví dụ mẫu
AI sẽ cho kết quả tốt hơn nếu được cung cấp mẫu tham chiếu. Khi bạn muốn code theo đúng format, hãy đưa ví dụ trước.
Bad prompt:
"Viết code TypeScript để tạo một API GET users."
Better prompt:
import express from 'express';
const app = express();
app.get('/products', (req, res) => {
res.json([{ id: 1, name: 'Laptop' }]);
});
app.listen(3000, () => console.log('Server running on port 3000'));
Hãy viết một API GET /users với cấu trúc tương tự."
Lợi ích: Giúp AI bám sát coding style mong muốn, tránh format lộn xộn.
3. Role-based Prompting – Giao vai trò cho AI
Hãy chỉ định vai trò cho AI để nhận câu trả lời đúng chuyên môn và độ sâu bạn cần.
Bad prompt:
"Giải thích cách hoạt động của Redux."
Better prompt:
"Bạn là một Senior Frontend Developer có kinh nghiệm với React và Redux. Hãy giải thích cách Redux hoạt động cho một lập trình viên mới học React, kèm ví dụ code."
Lợi ích: Nội dung được điều chỉnh đúng “level” mong muốn – dễ hiểu cho người mới hoặc chuyên sâu cho người nhiều kinh nghiệm.
4. Instruction Tuning – Ràng buộc yêu cầu để AI trả lời chuẩn xác
Muốn AI viết code đúng ý? Hãy mô tả chi tiết ngôn ngữ, thư viện, luồng xử lý và điều kiện đầu ra.
Bad prompt:
"Viết một API để xác thực người dùng."
Better prompt:
"Viết một API xác thực người dùng bằng Node.js và Express gồm:
Lợi ích: Code đầu ra gần như khớp hoàn toàn với yêu cầu, hạn chế tối đa chỉnh sửa.
5. Kết luận
Prompting không chỉ là đặt câu hỏi, mà là nghệ thuật định hướng AI để đạt kết quả tối ưu.
Đối với lập trình viên, áp dụng đúng kỹ thuật prompt giúp:
Nếu chưa áp dụng các kỹ thuật trên, hãy thử ngay trong lần làm việc tiếp theo với AI.